kalender09

20 november

IN TUSSENTIJD 11

DE DAG VAN DE DODEN

IN LATIJNS-AMERIKA IS DE DÍA DE LOS MUERTOS, OF DE DAG VAN DE DODEN, EEN FEEST. OP 1 EN 2 NOVEMBER VERSIEREN DE LEVENDEN DE GRAVEN EN OFFEREN ZE VOEDSEL EN DRANK AAN DE DODEN. HET GELOOF DAT DE ZIELEN VAN HUN DIERBAREN ZICH TE GOED DOEN AAN DE ZIELEN VAN DE BEKERS WIJN, CHOCOLADETAARTJES EN SIGARETTEN, ZORGT ERVOOR DAT DE LEVENDEN ZELF ONBEKOMMERD KUNNEN GENIETEN VAN DE ONTZIELDE RESTANTEN.

TIJDENS EEN FEEST VRAGEN HET LEVEN EN DE DOOD ELKAAR TEN DANS. VAN ALCOHOL GAAT HET HART SNELLER POMPEN, VERWIJDEN DE BLOEDVATEN EN BABBELT DE TONG. HET VERLEGEN MEISJE MAAKT EINDELIJK HAAR HAREN LOS EN AANVAARDT DE UITGESTOKEN HAND VAN DE VERLEGEN JONGEMAN. LATER OP DE AVOND KAN HET GEBEUREN DAT DE TONG TE DIK WORDT, DE WOORDEN UITEENVALLEN EN HET LICHAAM NIET MEER MEE WIL. SOMS EINDIGT EEN FEEST IN EEN AUTO TEGEN EEN BOOM.

DE ARCHITECT WIM CUYVERS SCHRIJFT DAT MET DE VERLICHTING, DE DOOD, ONDER HET MOM VAN HYGIËNE, VEROORDEELD IS TOT RUST EN STILTE.

OP 2 NOVEMBER, ALLERZIELEN, ZWALPT EEN GROEPJE VAN ZES VRIENDEN DOOR DE STRATEN VAN ANTWERPEN OP WEG NAAR EEN DODENFEEST. HIER EN DAAR HOUDEN ZE HALT OM EEN SIGARETJE TE DRAAIEN OF AL WAT SCHUIMWIJN UIT EEN OESTERSCHELP TE SLURPEN. OP DEN DUUR VERLIEZEN DE HEREN TIJD EN BESTEMMING UIT HET OOG. VAN ALLE OFFERS DIE ZE MET ZICH MEEDRAGEN, BAART HET LEVENLOZE VARKEN HET MEESTE OPZIEN. ALS HET MOOI VERDEELD IN STUKJES BIJ DE BEENHOUWER LIGT, KOMT DE DOOD NIET OP IN HET HOOFD VAN DE KLANT. NU IS DAT ANDERS. DE APOTHEKER VAN WACHT WENDT ZIJN HOOFD AF WANNEER DE VROLIJKE BENDE EN HET LIJK AAN ZIJN ETALAGE VOORBIJTREKKEN.

NADENKEN OVER KALENDER/BOEK

– EVEN KORT IETS OVER HET BOEK ALS EXPOSITIERUIMTE, EEN DEBAT, NEE, EEN GESPREK (IN HET KADER VAN TIME IS A BOOK) TUSSEN LUC DERYCKE, WILLEM OOREBEEK, WILFRIED HUET, MARK MANDERS, ROGER WILLEMS EN PIET VANROBAEYS. ALLEMAAL OP ÉÉN RIJTJE IN HET LICHT, STUK VOOR STUK HELE RARE MANNEN, ELK MET HUN EIGEN TIC NERVEUX, ELK VAN HEN VOL PASSIE VOOR BOEKEN.

– DEZE VOORBEELDEN, CITATEN, IDEEËN NIET OM TE ZEGGEN WIE GELIJK HEEFT EN WIE NIET. WAT EEN GOED BOEK ZOU ZIJN EN WAT NIET. ALLES LIGT OPEN. MAAR MISSCHIEN KAN HET ONDERSTAANDE ONS DENKEN OVER BOEK HIER EN DAAR VERPLAATSEN, OP NIEUWE PLEKKEN BRENGEN.

– “EEN BOEK IS EEN MENTALE RUIMTE DIE JE MEE KAN NEMEN” (DRAAGBAAR DENKEN, DRAAGBARE VERBEELDING)

– WAAR LIGT DE GRENS TUSSEN EEN BOEK EN EEN KUNSTWERK (DIE ELK HUN EIGEN LOGICA HEBBEN)?

– ER IS EEN ONDERSCHEID TUSSEN EEN CATALOOG (EEN BOEK DAT EEN REEKS KUNSTWERKEN WEERGEEFT EN BUNDELT) EN EEN KUNSTENAARSBOEK (EEN KUNSTWERK IN BOEKVORM). 

– EEN BOEK HEEFT ZIJN EIGEN LOGICA. ROGER WILLEMS EN MARK MANDERS (VAN ROMA PUBLICATIONS) LUISTEREN NAAR EIGEN ZEGGEN STEEDS NAAR “WAT HET BOEK WIL”.  SOMS LEIDT DAT ERTOE OM BEELDEN OF WERKEN DIE OP ZICHZELF MEESTERLIJK MOOI EN COMPLEX ZIJN, UIT HET BOEK TE LATEN (OMDAT HET BOEK ZE NIET WIL).

– IS DE KUNSTENAAR VERANTWOORDELIJK VOOR HET HELE BOEK, DAT WIL ZEGGEN NIET ENKEL WAT BETREFT DE INHOUD, MAAR OOK DE VORMGEVING, DE PRODUCTIETECHNIEKEN, DE DRUK, DE PRIJS, DE DISTRIBUTIEWIJZE? IK MOEST DENKEN AAN WAT JE ZEI OVER EEN ECOLOGISCH VERANTWOORD BOEK.

– ROGER EN MARK VERTELDEN OVER EEN BOEK DAT ZE MAAKTEN VOOR ROTTERDAM CULTURELE HOOFDSTAD VAN EUROPA, IN 2001. EERST WAS ER EEN HEEL BESCHEIDEN EN MYSTERIEUS KUNSTWERK IN DE PUBLIEKE RUIMTE VAN MARK MANDERS. TEGEN EEN KANTOORGEBOUW OP DE HOEK VAN TWEE KRUISENDE STRATEN, OP EEN PLEK WAAR JE ALS PASSANT EEN BORDJE MET EEN STRAATNAAM VERWACHT (EN WAAR DUS VAAK VRUCHTELOOS NAAR GEKEKEN WORDT), LIET MANDERS EEN HORIZONTALE KOPEREN BALK AANBRENGEN. TUSSEN DE BALK EN DE MUUR ZATEN DE STAARTEN VAN DRIE RATTEN GEKLEMD. DE RATTEN HINGEN VERTICAAL, LEVENLOOS, DICHT NAAST ELKAAR. TOEN WERD EEN BOEK / EEN KRANTJE GEMAAKT WAARIN HET BEELD VAN HET KUNSTWERK WERD OPGENOMEN IN EEN SOORT ABSTRACT BEELDVERHAAL. ER WERD GEEN CONTEXT MEEGEGEVEN, GEEN UITLEG, GEEN VOORWOORD. DE NAMEN VAN DE MAKERS KON JE NA WAT ZOEKEN ACHTERAAN TERUGVINDEN, HEEL KLEIN AFGEDRUKT. IN HET BOEK STOND EEN JONGETJE VAN 15 CENTRAAL, ANGUS (OOK DE TITEL VAN HET BOEK – EEN TITEL DIE NIKS ‘VERKLAART’). DE RELATIE TUSSEN DE VERSCHILLENDE BEELDEN EN TUSSEN BEELD EN TEKST (HIER EN DAAR EEN MYSTERIEUZE ZIN) WAS VRIJ TE INTERPRETEREN. “MOEILIJK”, “ELITAIR”, ZOU JE DENKEN. HET VERRASSENDE WAS DAT HET BOEK GRATIS WAS, OP 100.000 EXEMPLAREN WAS GEDRUKT EN OVERAL IN ROTTERDAM BIJ MENSEN IN DE BRIEVENBUS WERD GESTOKEN. (MANDERS: “JE BRENGT JE BOEKEN BIJ MENSEN DIE DAT MISSCHIEN NIET WILLEN.”) HET BOEK WERD NIET GEMAAKT MET EEN SPECIFIEK PUBLIEK IN HET HOOFD, IK BEDOEL HET WAS WEL TOT EEN ROTTERDAMS PUBLIEK GERICHT (HET SPEELDE IN OP EEN BEELD IN DE DAGDAGELIJKSE PUBLIEKE RUIMTE VAN DE ROTTERDAMMERS, EEN BEELD DAT BEKEND WAS, NIET OP DE MANIER WAAROP EEN EIFELTOREN ‘BEKEND’ IS, MAAR OP EEN SINGULIERDER NIVEAU. VRAAGT DE ENE COLLEGA AAN DE ANDERE: “HEB JIJ DIE DRIE RATJES AL GEZIEN ONDERWEG VAN STATION NAAR KANTOOR?” HET BOEK VOEGT EEN VERHALENDE LAAG AAN HET BEELD TOE.). MAAR HET RICHTTE ZICH NIET TOT EEN “KUNSTPUBLIEK”, NOCH TOT HET “GROTE PUBLIEK”. UITGAAN VAN DAT LAATSTE LEIDT VAAK TOT BOEKEN DIE GEMAAKT WORDEN VOLGENS EEN POPULARISERENDE “STRATEGIE” NAAR EEN PUBLIEK TOE, BOEKEN DIE UITGAAN VAN DENKBEELDEN EN VOOROORDELEN OVER WAT DE LEZER WIL EN WAT HIJ KAN BEGRIJPEN. MAAR IEDEREEN ‘BEGRIJPT’ IN PRINCIPE, ALLEEN BEGRIJPEN MENSEN SOMS ANDERE DINGEN EN OP ANDERE MANIEREN. EEN ZAKENMAN BEGRIJPT, EEN ARBEIDER BEGRIJPT, EEN PRESIDENT VAN EUROPA BEGRIJPT, EEN HUISVROUW BEGRIJPT. ELKEEN ZIJN EIGEN AMBACHT, ZIJN EIGEN INTERPRETEREND EN BEVRAGEND VERMOGEN. ONZE WERELDEN ZIJN MET ELKAAR VERBONDEN. EEN BAKKER BEGRIJPT HET MAKEN VAN BRODEN. IK KOOP EN EET ZIJN BROOD EN DENK ER ZELF OOK OVER NA, IK BEDOEL, IK VERGELIJK HET MET ANDERE BRODEN VAN ANDERE BAKKERS, DE SMAAK VAN HET BROOD DOET ME SOMS HERINNEREN AAN ANDERE BRODEN DIE IK OP ANDERE PLEKKEN AT, MET WIE IK DAAR TOEN WAS, HOE IK ME TOEN VOELDE. HET KLINKT WAARSCHIJNLIJK HEEL BELACHELIJK, MAAR HOEWEL IK GEEN BAKKER BEN, KAN HET BROOD IETS BIJ MIJ ‘IN GANG ZETTEN’. HET BOEK VAN ROMA PUBLICATIONS GAAT VOLGENS MIJ UIT VAN EEN GELIJKAARDIG (NAÏEF MISSCHIEN) VERTROUWEN IN HET VERMOGEN VAN ANDEREN (NIET OM TE BEGRIJPEN WAT DE KUNSTENAAR HEN WIL ZEGGEN, ALS EEN OP TE LOSSEN REBUSJE! MAAR OM HET BOEK OP HUN EIGEN, GELIJKWAARDIGE MANIEREN TE LEZEN).

– ZE HEBBEN EEN HEEL MOOIE WEBSITE WAAROP JE IN ALLE BOEKEN DIE ZE MAAKTEN (EN DAT ZIJN ER HEEL WAT), – VIRTUEEL – KAN BLADEREN: WWW.ROMAPUBLICATIONS.ORG.

– NET ZOALS MENSEN WORDEN BOEKEN VAAK ‘GEPROGRAMMEERD’.

– MANDERS VERTELDE (NERVEUS, BESCHAAMD, GEPASSIONEERD) DAT HIJ ZICH PLOTS AFVROEG OF ER EEN WOORD BESTOND VOOR DE ZIJKANT VAN EEN LUCIFERDOOSJE, DAT HIJ NAAR DAT WOORD OP ZOEK WAS GEGAAN EN DAT HIJ NU IN ZIJN HOOFD WEL WIST WAT HET WAS, MAAR ZIJN MOND HET NIET PRECIES KON ZEGGEN.

– IETS WAAR DE MAKER VAN EEN BOEK BEST REKENING MEE HOUDT IS DE TIJDSVERHOUDING TUSSEN BEELD EN TEKST. BEELD IS VEEL SNELLER DAN TEKST. TEKST ONTVOUWT ZICH, OP EEN TRAGE MANIER, TERWIJL BEELD HEEL DIRECT TOT DE TOESCHOUWER SPREEKT.

– DISTRIBUTIE: DANKZIJ INTERNET KUNNEN HEEL OBSCURE PUBLICATIES WERELDWIJD AFNEMERS VINDEN. SOMS GERAAKT EEN BOEK NA TIEN JAAR REIZEN VAN LAND TOT LAND EN VAN MOND TOT MOND, PLOTS TOCH UITVERKOCHT.

– IK MOEST TERUGDENKEN AAN DIE HELE MOOIE BOEKJES DIE JE MAAKTE OVER I LIKE AMERICA AND AMERICA LIKES ME. HET WAREN BOEKJES ZONDER BINDING (LOSSE BLAADJES IN EEN PLASTIC ZAKJE) EN BIJGEVOLG ZONDER VASTE VOLGORDE (OF DIE GERAAKTE TOCH GEMAKKELIJK DOOR ELKAAR). HET DEED ME DENKEN AAN ÉÉN VAN DE IDEEËN (NOG WAT VAAG, MAAR ZO KUNNEN IDEEËN ONTSTAAN) OVER KALENDER/WIT. DE TENTOONSTELLING ALS SPEELTUIN. JE HAD HET OVER EEN TENTOONSTELLING WAARBIJ DE BEZOEKER DE VRIJHEID KREEG OM OBJECTEN VAN PLAATS TE VERWISSELEN. PLOTS ZAG IK HET BOEK ALS EEN VERZAMELING LOSSE BLADEN, BOVENAAN TELKENS GEDATEERD, MAAR MET DE DATA DOOR ELKAAR. EEN DOOREENGESCHUDDE KALENDER ZEG MAAR. HET ABSOLUTE TEGENDEEL VAN HET IDEE VAN LUC, WAARBIJ DE KALENDER EEN DWINGELAND WAS. HIER ZOU DE TOESCHOUWER DE KEUZE KRIJGEN OM HET BOEK NAAR EIGEN BELIEVEN TE SCHIKKEN: VOLGENS ‘THEMA’S’ (ALLES OVER DE MOESTUIN BIJ ELKAAR), VOLGENS FAVORIETEN, OF GEWOON BRAAFJES VOLGENS DE KALENDER (NA 24 JANUARI KOMT 25 JANUARI ETC). HET ZOU IN IEDER GEVAL EEN BOEK ZIJN WAARIN JE ALS LEZER AAN DE SLAG ZOU MOETEN GAAN. EEN “ACTIEF BOEK”, DE “ACTIE VAN HET LEZEN”. – WAT IS ONS BUDGET? WAT ZIJN DE MOGELIJKHEDEN? VALLEN MASSAPRODUCTIE, ECOLOGISCHE BEKOMMERNISSEN, EEN HEEL DEMOCRATISCHE PRIJS (ZEG MAAR: SPOTGOEDKOOP) EN ARTISTIEKE FINESSE MET ELKAAR TE COMBINEREN? HOEVEN OP DUNNE EN GOEDKOPE BOEKEN STEEDS DIKKE EN DURE TE VOLGEN, EN OP DIKKE EN DURE BOEKEN NOG DIKKERE, NOG DUURDERE? KAN ZO’N EVOLUTIE OOK WORDEN GEKEERD? WAT IS DE MAXIMUMPRIJS VAN EEN BOEK VOOR EEN NON-EXCLUSIEF PUBLIEK?

LEES HIER VOORAL GEEN MENINGEN DIE IK WIL OPDRINGEN, OF DOGMA’S – ENKEL EN ALLEEN VRAGEN.

___